MUVAKKİT İBN-İ ŞÂTIR

قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : أَدِّبُوا أَوْلَادَكُمْ عَلَى ثَلَاثِ خِصَالٍ: عَلَى حُبِّ نَبِيِّكُمْ وَحُبِّ أَهْلِ بَيْتِهِ وَعَلَى قِرَاءَةِ الْقُرْآنِ. (الجامع الصغير)

رسول الله أفنديمز ( ﷺ ) بيوردولر :  أولاتلرينزى أؤج حصلت أؤزرينه أدبلنديرين ، بيغمبريمزين سوكسى ، أهل بيتنيك سوكيسى وقرآن كريم اوقومق أؤزه ره . "

Peygamber Efendimiz sallallâhü aleyhi ve sellem buyurdular:  “ Evlatlarınızı üç haslet üzerine edeplendirin; Peygamberinizin sevgisi, Ehl-i Beyti’nin sevgisi ve Kur’ân-ı Kerîm okumak üzere.”

(Süyûtî, el-Câmiu’s-Sağîr)

Hicrî:  14   Muharrem   1444 Fazilet Takvim

 

MUVAKKİT İBN-İ ŞÂTIR

 

Ali bin İbrâhim bin Muhammed eş-Şâtır el-Ensârî, Şam’da yetişen meşhur ilm-i heyet (astronomi) âlimlerindendir. 1306 (H. 705) senesi Şâban ayında Şam’da doğdu. Altı yaşındayken babası vefat etti.

İlim öğrenmek için Kahire ve İskenderiye’ye gitti. İleri derecede matematik ve astronomi tahsili yaptı. Bu alanda zamanının en büyük âlimi oldu. Astronomi, geometri ve yıldızlar hakkındaki bilgileri, Ebu’l-Hüseyin bin Hasan Şâtır’dan öğrendi. Tahsilini tamamladıktan sonra Şam’a yerleşti. Ömrünün sonuna kadar Şam’daki Emeviye Câmii’nde muvakkitlikle (namaz vakitlerini hesaplamakla) meşgul olmuş ve başmüezzinlik yapmıştır. 1375 senesinde Şam’da vefat etti.

İbn-i Şâtır, muvakkitliğin yanında rasatlar (gözlemler) yapmış, cetveller hazırlamış, usturlablar ve güneş saatleri imal etmiş ve ilm-i mîkat (namaz vakitleri ilmi) sâhasında ihtisas yapmıştır. Şam’daki Emeviye Câmii’nin minarelerinden birine yerleştirdiği basîta (namaz vakitlerini gösteren alet) çok meşhur olup asırlarca kullanılmıştır.

İbn-i Şâtır, Batlamyus’un öne sürdüğü, merkezinde Dünya olan seyyâreler (gezegenler) sisteminin hatalı olduğunu beyan etti ve “Dünya ve seyyâreler, güneş etrafında düzenli olarak dönmekte, Ay da Dünya etrafında dönmektedir.” dedi. İtalyan bilgin Galile de, İbn-i Şâtır’a ait ilmî nazariyeler ışığında yetişerek ilk teleskobu yapmıştır.

İbn-i Şâtır, namaz vakitlerini hazırlarken Güneş’in ufuk alçalma zâviyesi (açısı) olarak imsâk için 19 dereceyi, yatsı için 17 dereceyi kullanmıştır. Osmanlı muvakkitleri, namaz vakitlerini hazırlarken İbn-i Şâtır’ın kullandığı bu değerleri kullanmışlardır. Fazilet Takvimi de namaz vakitlerini hâlen bu değerlere göre vermektedir.

İbn-i Şâtır, yaptığı rasat ve çalışmalarını çeşitli eserlerde topladı. Otuza yakın eseri varsa da bunlardan çoğunun nerede olduğu bilinmemektedir. ez-Zîcü’l-Cedîd, müellifin en mühim eseridir.

Hicrî:  14   Muharrem   1444 Fazilet Takvim

 

SİTEDEKİ KONU BAŞLIKLARINI GÖRMEK İÇİN TIKLAYINIZ"